Z tego wpisu dowiesz się podstawowych informacji o oczyszczaniu ajurwedyjskim, dowiesz się czemu jest tak ważne dla zdrowia i co możesz zrobić na własną rękę, aby poczuć się lepiej i wejść w nowy sezon ze świeżą dawką energii.
Nasz niesamowicie inteligentny organizm codziennie pracuje i przetwarza wiele informacji i czynników z zewnątrz, starając się na bieżąco eliminować wszelkie szkodliwe substancje wraz z odpadami metabolicznymi. Przyznajmy jednak, że w dzisiejszych czasach, w dobie przetworzonego jedzenia, nasilonego długotrwałego stresu, toksyn środowiskowych, nasz organizm nie ma lekko. Z całym szacunkiem do inteligencji naszego systemu, nieuchronnie gromadzimy pewien stopień toksyn, które w ajurwedzie nazywamy AMA, a które z czasem mogą gromadzić się w tkankach i zagrażać naszemu zdrowiu. Kiedy czujemy, że nasze trawienie pozostawia wiele do życzenia, cierpimy na chroniczne zaparcia/wzdęcia, mamy nieprzyjemny zapach z ust, czujemy się ociężali i brak nam energii jest to sygnał, aby dać organizmowi odpocząć i pomóc powrócić do naturalnego, zdrowego i rytmicznego trawienia i funkcjonowania. Wtedy z pomocą przychodzi ajurwedyjskie oczyszczanie.
Tradycyjne oczyszczanie ajurwedyjskie z sanskrytu Panchakarma jest używane od tysięcy lat jako metoda zachowania zdrowia, młodości i witalności.
Panch- znaczy pięć , Karma- znaczy działanie, czyli „5 różnych działań” to panchakarma. Tych pięć działań należy do grupy technik oczyszczających (shodhana) i dobiera się indywidualnie, w zależności od tego która dosza (lub które dosze) są w nierównowadze).
*o ajurwedyjskich doszach dowiesz się tutaj
Te pięć technik to:
Vamana: terapeutyczne wymioty
Virechan: przeczyszczanie
Basti: lewatywa
Nasya: eliminacja toksyn przez nos
Rakta Moksha: detoksykacja krwi
Pełną, tradycyjną panchakarmę należy wykonywać pod okiem specjalisty.
Co możesz zrobić już dziś?
Natomiast wzorując się i inspirując tradycyjną metodą oczyszczania możemy pomóc sobie na własną rękę, w zaciszu własnego domu. Należy pamiętać, że wszystko w życiu ma swój czas. Najlepszy czas na oczyszczanie to przełom pór roku, czyli przesilenie wiosenne, oraz przesilenie jesienne. Można stwierdzić, że najlepiej zaplanować ten proces między marcem a listopadem. Unikamy oczyszczania przede wszystkim zimą, oraz wtedy kiedy jest naprawdę gorąco. W zależności od tego, ile możemy wygospodarować czasu żeby zwolnić, pozwolić sobie na odpoczynek i zmniejszyć liczbę obowiązków, nasze oczyszczanie może trwać od 4 dni do 3 tygodni.
Oczyszczanie z ajurwedą w 4 etapach
Przygotowanie — pierwszy krok
Czas na uporządkowanie diety i stylu życia w ramach przygotowań do skutecznego oczyszczania.
Ta faza polega na stopniowej zmianie diety i stylu życia, aby przygotować się na skuteczne oczyszczanie. Podczas dni eliminujemy (lub przynajmniej radykalnie ograniczamy) spożywanie kawy, kofeiny, wyrobów tytoniowych, alkoholu i wszelkich narkotyków.
Jednocześnie zmniejszamy spożycie fast foodów, przetworzonej żywności, mięsa, cukrów rafinowanych i słodyczy. Zamiast tego skupiamy się na jedzeniu jak największej liczby prostych, pełnowartościowych produktów spożywczych (owoców, warzyw, produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, orzechów i nasion- uwaga nasiona i orzechy najlepiej spożywać wcześniej namoczone).
To przygotuje grunt pod bardziej produktywne i korzystne oczyszczanie oraz pomoże Twojemu ciału przejść w tryb detoksykacji.
Aktywne oczyszczanie
Okres spożywania monodiety składającej się głównie z kitchari (ryż basmati gotowany z fasolką mung dal), warzyw i dużej ilości płynów detoksykujących takich jak napar z kopru włoskiego; proces na tym etapie można uzupełnić szeregiem wspierających praktyk związanych ze stylem życia.
Dieta jest na tyle treściwa, że można wykonywać podstawowe obowiązki, ale jednocześnie resetuje układ pokarmowy, wspomaga eliminację toksyn, równoważy wszystkie 3 dosze vata, pitta i kapha.
W aktywnej fazie oczyszczania kluczowe jest NATŁUSZCZANIE od wewnątrz -> spożywanie na czczo masła klarowanego. W zależności od dominującej doszy, różna jest liczba dni przyjmowania ghee. (3 dni KAPHA, 5 dni PITTA, 7 dni VATA), NATŁUSZCZANIE od zewnątrz -> codzienny masaż całego ciała ciepłym olejem, najlepiej sezamowym, oraz ROZGRZEWANIE -> pozwala ułatwić wyprowadzenie toksyn z organizmu poprzez pocenie; gorący prysznic/ gorąca kąpiel/ sauna.
Podczas tej fazy oczyszczania, praktyki takie jak abhyanga (ajurwedyjski automasaż olejem ziołowym), delikatne ćwiczenia, joga, pranajama (praktyki jogiczne oddychania) i przyjmowanie wspomagających ziół ajurwedyjskich mogą wzmocnić efekt oczyszczania.
W kluczowej fazie oczyszczania chcemy zadbać o odpoczynek, wprowadzić w życie poranną rutynę, wstawać wcześnie rano, wypijać rano ciepłą wodę. Możemy wprowadzać również takie czynności jak czyszczenie języka, czy płukanie jamy ustnej olejem. Bardzo ważny jest codzienny kontakt z naturą, spacery.
Powolne wychodzenie — bufor na ogień trawienny
Czas na powolne urozmaicenie diety, stopniowe włączanie prostych, pełnych pokarmów (innych niż kitchari) i ewentualnie ponowne wprowadzanie powszechnych alergenów, takich jak pszenica, nabiał, soja itp.
Utrzymanie bardzo prostej diety w tej fazie oczyszczania buforuje twój system, wzmacnia agni i przygotowuje twój układ trawienny do skutecznego przyjmowania bardziej złożonych pokarmów po zakończeniu oczyszczania. Ale prawda jest taka, że często łatwiej jest utrzymać wysoce ustrukturyzowaną monodietę niż trzymać się bardziej zróżnicowanej gamy bardzo prostych, pokarmów po zakończeniu monodiety.
Dla wielu jest to najtrudniejsza faza całego oczyszczania. Pomyśl o tym jako o zasadniczej części — a nie stopniowym wychodzeniu z oczyszczania. Pamiętaj, im dłuższe oczyszczanie, tym więcej czasu Twój organizm będzie potrzebował na urozmaicenie diety i wzmocnienie agni.
Odżywianie, suplementacja
Jest to czas na głębokie odżywienie tkanek i odmłodzenie całego organizmu, a także zadbanie o wzmacnianie naturalnej odporności organizmu, poprzez wprowadzanie odżywczego smaku słodkiego do diety i korzystnych ziół i suplementów wzmacniających OJAS.
*więcej o OJAS przeczytasz tutaj.
Przez cały proces staramy się przechodzić z ogromną uważnością na wszystko co się w nas dzieje/zmienia. Okres oczyszczania może być głęboko transformujący nie tylko na poziomie ciała, ale także umysłu, emocji. Nie warto jednak robić sobie wielkich oczekiwań. Często też jest tak, ze w pełne spektrum korzyści płynące z oczyszczania będziemy mogli docenić dopiero po czasie, nawet dwa tygodnie czy miesiąc później. To wspaniały czas na kultywowanie głębszej wewnętrznej świadomości i słuchanie swojego ciała. Możesz dodatkowo wspierać optymalny stan zdrowia, utrzymując zdrową dietę i styl życia, nawet po zakończeniu oczyszczania.
Należy pamiętać, że oczyszczanie nie jest odpowiednie dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią, ani dla każdego, kto jest wyjątkowo słaby lub osłabiony. Z drugiej strony, jeśli rozważasz zajście w ciążę, ajurweda zaleca, aby przyszli rodzice podjęli się oczyszczenia około trzy miesiące przed poczęciem.
Autorka: Weronika Gawrys